شهرام شکیبا: فقط حضرت آقا پشت سر کتابخوانی ایستاده‌اند

شهرام شکیبا: فقط حضرت آقا پشت سر کتابخوانی ایستاده‌اند
خانه طراحان انقلاب اسلامي به مناسبت برگزاري بيست و نهمين نمايشگاه بين‎المللي کتاب تهران به توليد موشن‌گرافيک‎‎هايي تحت عنوان «کتاب‌نخواني» پرداخته است که قرار است در ايام برگزاري نمايشگاه، قسمت‎‎هاي مختلف اين موشن‌گرافيک هشت قسمتي در قالب ميان‎برنامه‎‎ها از شبکه‎‎هاي مختلف رسانه ملي به نمايش در‎آيد. از همين رو هفته‌نامه پنجره نظرات شهرام شکيبا را در مورد موشن‌گرافيک‎‎هاي «کتاب‎نخواني» جويا شده است، که در ادامه این گفتگو را از نظر می‌گذرانید.

شهرام شکيبا در مورد موضوع مورد بحث در موشن‌گرافيک‎‎هاي کتاب‎نخواني گفت: «من اين اثر خانه طراحان انقلاب اسلامي را دوست داشتم چون موضوعي که به آن پرداخته‎اند، يکي از موضوعاتي است که متاسفانه در تلويزيون ما مغفول مانده است. واقعا اميدوارم تلويزيون از اين اثر خوب استفاده بکند.»

 

اين نويسنده و شاعر معاصر کشور در مورد محتواي اين اثر گفت: «واقعا تبيين هريک از موضوعاتي که در قسمت‎‎هاي مختلف اين موشن‌گرافيک مطرح شده است، شايد با شيوه‎‎هاي ديگر به ساعت‎‎ها زمان نياز داشت درحالي‎که از چنين جذابيت‎‎هاي بصري نيز محروم باقي مي‎ماند. اين موشن‌گرافيک‎‎ها هم پيام مورد نياز در مورد کتابخواني را در دل دارند و هم از لحاظ شکلي جذابيت بصري لازم را دارند. اين جذابيت‎‎هاي شکلي و انتقال پيام در زماني کوتاه از اين نظر اهميت دارد که اگر قرار بود همين حرف‎‎ها در برنامه‎‎هاي گفت‎وگومحور و با حضور کارشناس بيان مي‎شد، براي هر موضوع يک ساعت زمان گذاشته مي‎شد و مخاطب زيادي هم جذب برنامه نمي‎شد.»

 

شکيبا در ادامه با تقدير از مطالب مطرح شده در موشن‌گرافيک کتاب‎نخواني گفت: «به‎نظر من در اين مجموعه به اندازه يک همايش علمي معتبر حرف و نکته وجود دارد. يقينا اگر در همايش علمي معتبري به موضوع کتابخواني توجه شود و در نهايت بخواهيم دستاورد‎هاي همايش را در کتابي استخراج کنيم، مطالبي که بيان مي‎شود اطلاعاتي بيش از آنچه در اين موشن‌گرافيک‎‎ها بيان شده است، نيست.»

 

علل کتاب نخواني

شکيبا با اشاره به سخنراني‎‎هاي مقام معظم رهبري در مورد مقوله کتابخواني اين‎چنين ادامه داد: «در سال‎‎هاي اخير در فرمايش‌هاي  مستقيم حضرت آقا در مورد وضعيت کتابخواني و حتي در موضوعات غيرمستقيم، آنچه مورد تاکيد قرار گرفته است اين بوده که وضعيت کتابخواني در کشور مطلوب نيست. به‎نظر من در اين موشن‌گرافيک‎‎هاي کتاب‎نخواني، ابعاد و علل اين وضعيت نامطلوب کشف شده و به تصوير کشيده شده است. ساده‎انگارانه است که بخواهيم از کنار مطالب مطرح شده در اين مجموعه بگذريم. هر کس هم که بخواهد از کنار اين موضوعات به‌سادگي عبور کند نمي‎تواند داعيه خدمت به فرهنگ کشور را داشته باشد.»

 

نويسنده و طنزپرداز کشورمان درباره وضعيت نامطلوب نويسندگان و پديدآورندگان کتاب اظهار داشت: «مطالبي که در اين مجموعه در مورد وضعيت بد مولفان گفته شد دقيقا درد امروز تمام کساني است که به نوشتن کتاب‎‎ها مشغول مي‎شوند. شخصا در مورد کتاب‎‎هايي که از من به چاپ رسيده است بايد بگويم در بسياري از مواقع آنقدر حق‎التحرير نگارش کتاب‎‎ها پايين بوده است که ترجيح مي‎دادم به ناشر بگويم به ميزان حق‎التحرير من کتاب خودم را به من بدهيد تا حداقل بتوانم کتاب را به دوستانم هديه کنم. عملا حتي نتوانستم يک ريال از آخرين کتابم کسب درآمد کنم.»

 

مجري برنامه قندپهلو در مورد بي‌توجهي مردم به خريد کتاب نيز گفت: «متاسفانه موضوع کتاب نخريدن که دنباله‎اي از کتاب نخواندن مردم است، تنها بر عوام صادق نيست و حتي اهل فرهنگ نيز در اين زمينه ميل و علاقه خود را نسبت به کتابخواني و کتاب خريدن از دست داده‎اند.»

 

ريشه تاريخي مطالعه کم

شهرام شکيبا با تاکيد بر حيات فرهنگ در طولاني‌مدت گفت: «اين نکات مطرح شده در موشن‌گرافيک واقعا نمي‎تواند مربوط به دولتي خاص يا جناحي خاص بشود چراکه موضوع فرهنگ بسيار طولاني‌مدت است و موضوعي چهار ساله يا هشت ساله نيست و از همين رو يکي از نقاط قوت اين موشن‌گرافيک اين است که موضوع کتابخواني را به چند سال اخير محدود نکرده است و مشکلاتي را که باعث ايجاد کتاب‎نخواني شده، از ابتداي انقلاب بررسي کرده است. حتي به‎نظر من بهتر بود اين موضوع از قبل از انقلاب بررسي مي‎شد که اين‎طور تصور نشود که پس از انقلاب مردم دست از کتابخواني برداشتند.»

 

اين شاعر و طنزپرداز در ادامه افزود: «ممکن است اين نکته‎اي که مي‎گويم به مذاق بعضي‎‎ها خوش نيايد اما بايد بگويم در اين مملکت از بين مردان بزرگ مملکت فقط يک نفر پشت موضوع کتابخواني ايستاده است و آن يک نفر هم مقام معظم رهبري هستند. يعني شما دغدغه‎اي که در حضرت آقا در مورد موضوع کتابخواني مي‎بينيد در وزراي فرهنگ و ارشاد نمي‎بينيد. اينکه شخصيتي در اين ‎جايگاه و پايگاه و با اين سن تا اين حد دغدغه کتابخواني مردم را دارند نشان‎دهنده نگراني ايشان براي فرداي کشور است. حالا که راه و چاه معلوم است، اگر خود ما سبک زندگي درست را انتخاب نکنيم و موضوع کتابخواني را جدي نگيريم و موضوعات فرهنگي را هم دچار حزب‎بازي و جناح‎بازي و سياست‌کاري کنيم، خود ما مقصريم و به اين ترتيب به آينده کشور ضربه زده‎ايم.»

 

مقايسه کتابخواني در ايران و ديگر کشورها 

شکيبا در ادامه به توصيه‎‎هاي مطرح شده در اسلام در مورد موضوع کتابخواني اشاره کرد و گفت: «اين موشن‌گرافيک‎‎هاي کتاب‎نخواني به آمار بالاي مطالعه در کشور‎هايي مثل فنلاند و ايسلند اشاره شد، اما شما به دين آن مردم توجه کنيد. من به‌دليل مطالعات مختصري که در اديان مختلف داشته‎ام با اطمينان به شما مي‎گويم در هيچ ديني مثل اسلام به علم‎آموزي و مطالعه توصيه نشده است و در هيچ ديني ‎شأن عالمان تا اين حد بالا توصيف نشده است اما امروز ببينيد ما تا چه حد از ريشه‎‎هاي فرهنگي خود دور افتاده‎ايم که سطح مطالعه در کشورمان تا اين حد پايين است و سطح مطالعه در کشور‎هاي غيراسلامي تا اين حد بالا رفته است.»

 

شکيبا در ادامه  افزود: «حتي اگر مسلمان هم نباشيم و به آينده و سرنوشت کشور تعلق خاطر داشته باشيم بايد به موضوع کتابخواني اهميت بدهيم. من هميشه گفته‎ام که تمام آدم‎‎هاي خوب دنيا گفته‎اند که کتاب بخوانيد اما حتي يک آدم بد هم جرات نکرده است بگويد کسي کتاب نخواند اما نمي‎دانم چرا اينقدر به کتابخواني بي‎توجه هستيم.»

 

شهرام شکيبا در پايان اظهار اميدواري کرد که اقدامات فرهنگي و رسانه‎اي مثل موشن‌گرافيک‎‎هاي کتاب‎نخواني به نتيجه برسد و ادامه داد: «يقينا کسي که کتابخوان نيست حوصله ديدن يک برنامه تحليلي يک ساعته در مورد کتابخواني را ندارد اما يک ميان‌برنامه چند دقيقه‎اي مي‎تواند او را به تامل وادار کند. البته اين انتقاد هم به اين موشن‌گرافيک‎‎ها وارد است که قدري ريتم گفتار در آن‎‎ها سريع است و اطلاعات گرفتن از آن‎‎ها قدري دشوار مي‎شود. اما به‎نظر من اين موشن‌گرافيک‎‎ها مي‎تواند در يک لحظه در وجود هر کدام از ما جرقه ايجاد کند و من اميد زيادي دارم که اين حرکت‎‎ها بتواند وضعيت کتابخواني در کشور را به‎سوي بهبود ببرد.»